U xương lành tính không phải là ung thư xương. Khối u lành xuất hiện ở đâu thì chỉ phát triển và khu trú ngay tại vị trí đó, không di căn sang các bộ phận khác trong cơ thể.
Ngược lại, u xương ác tính chính là ung thư xương. Khởi phát từ ngay trong các mô mềm của xương và tủy xương, các tế bào ung thư xương ác tính lúc này sẽ chạy theo dòng tuần hoàn máu đến xâm lấn và phát triển tại các cơ quan khác trong cơ thể.
Như vậy, đặc điểm của u xương lành tính và u xương ác tính là khá rõ ràng. Tuy nhiên, ở một số trường hợp đặc biệt, u xương lành tính có thể phát triển thành u xương ác tính, nên người bệnh cần có những chỉ định điều trị, can thiệp kịp thời trước khi có những diễn biến xấu hơn xảy ra.
Quá trình hình thành u xương
Quá trình hình thành các khối u xương lành tính và ác tính đều có những điểm giống nhau. Bình thường, theo nguyên lý phát triển tự nhiên của các tế bào, tế bào nào cũng có một tuổi thọ nhất định. Đối với tế bào xương, sụn, sau chu kỳ hình thành, phát triển và hoạt động theo chức năng được định sẵn, các tế bào già sẽ dần được thay thế bằng các tế bào mới, cả về vị trí và chức năng hoạt động.
Do quá trình phát triển và phân hủy tế bào là hai quá trình độc lập, nên nếu những tế bào già không chết đi thì các tế bào mới vẫn sẽ tiếp tục được sản sinh. Lúc này chính là thời điểm dễ xuất hiện các tế bào bất thường, tạo thành khối u ngay trong xương. Trong trường hợp các tế bảo chỉ xuất hiện và duy trì chức năng như vậy, thì khối u đó là u xương lành tính.
Còn khi tế bào mới xuất hiện, hoạt động và tiếp tục sản sinh ra các lứa tế bào mới tiếp theo, rồi tiếp theo nữa, dẫn tới sự sinh sản nhân đôi tế bào không kiểm soát,… Các tế bào sản sinh mới lại sản sinh ra các chất kích thích tăng sinh mạch máu, gia tăng khả năng đẩy các tế bào u xương ban đầu ra khỏi nơi khu trú, chui vào các mạch máu mới, xâm lấn sang các cơ quan xung quanh và phát triển thành nhiều khối u khác,… Đó chính là u xương ác tính.
Các u xương lành tính thường phát triển chậm và các triệu chứng thường mang tính tại chỗ hơn các u xương ác tính. Song tất cả phụ thuộc vào vị trí xuất hiện khối u và nguồn gốc của tế bào.
Một số loại u xương ác tính
- U xương ác tính ESFTs: thường xuất hiện ở chân, xương chậu, xương sống, xương sườn, cánh tay trên và hộp sọ.
- U xương ác tính sụn: thường xuất hiện ở hông, xương chậu và vai. Loại u này thường gặp ở nhóm những người từ 40 tuổi trở lên hơn là nhóm trẻ vị thành niên. Loại u này thường phát triển ở bên trong xương rồi mới xâm lấn ra bề mặt ngoài của xương.
 |
| Thế nào là u xương lành tính và u xương ác tính |
- U xương ác tính thứ cấp: Loại u này khởi phát ở một bộ phận khác trong cơ thể và lây lan sang xương. Những loại ung thư có khả năng di căn đến xương nhất có thể kể đến là: thận, phổi và tuyến giáp.
- U xương ác tính đa u tủy: là những khối u nguyên phát ngay trong tủy xương. Bệnh thường gây rối loạn, ảnh hưởng xấu tới nhiều cơ quan khác như suy thận, thiếu máu, yếu xương, xương dễ gãy,…
Một số loại u xương lành tính
Bệnh u xương lành tính thường phổ biến hơn so với những khối u xương ác tính. Nguyên nhân gây nên u xương lành tính có thể là do những chấn thương xương trực tiếp, do di truyền hoặc do rối loạn phát triển xương.
- U xơ đơn viện: là u nang duy nhất của xương. Dạng u xương này không gây ra tình trạng viêm màng xương, thường xuất hiện ở chân, xương đùi, xương chày hay chỗ nối đầu trên xương cánh tay với thân xương, và phổ biến xảy ra ở nhóm tuổi dưới 30.
- Khối u xương lành tính tế bào khổng lồ: Loại u xương này thường xuất hiện ở đầu xương đùi, trên xương chày và đầu dưới xương quay. Đây là những khối u hiếm gặp, chỉ chiếm khoảng 5 – 10% các trường hợp u xương nguyên phát và khoảng 20% trong tổng số những trường hợp u xương lành tính.
- U sụn: các trường hợp u sụn xuất hiện ở xương đốt ngón tay, ngón chân thường ít không thấy ác tính hóa, nhưng một số trường hợp u sụn ở các xương lớn lại chuyển biến ác tính hóa đột nhiên phát triển nhanh và có thể thấy di bào bạch huyết ở phổi.
- U xương lành tính phình mạch xương: Đây là sự bất thường của mạch máu khởi phát trong tủy xương, thường gặp ở đốt sống đoạn thắt lưng và ngực dưới. Mặc dù là một u xương lành tính song loại u này lại có tính chất phá hủy xương khá mạnh. Khi u phát triển có thể đè ép tủy sống, đè ép dây thần kinh.
- U hủy cốt bào: Cũng là một loại u lành, song u xương loại này lại có thể gây những thương tổn khá sâu đến cơ thể người bệnh. Mặc dù có thể không di căn, song khi khối u phát triển lớn hơn, có thể làm vỡ vỏ xương cứng hoặc gãy xương. Thời gian ủ bệnh khá dài, triệu chứng ung thư xương bắt đầu từ những cơn đau âm ỉ không rõ rệt, lúc đau lúc không, đau kiểu thấp khớp nên người bệnh dễ chủ quan.
Bệnh có thể tiêu xương, lan rộng và phá hủy hoàn toàn đầu xương, vùng có khối u sẽ đau dữ dội, viêm tấy, sưng đỏ,… Đối với loại u này, bắt buộc phải sử dụng liệu pháp chỉ định điều trị phẫu thuật, loại bỏ triệt để khối u bằng cách cắt đoạn xương có khối u hoặc đục nạo, sau đó ghép xương vào ổ khuyết xương.
